( ၅ ) မည္သည့္ အတိတ္ကံေၾကာင့္ ယခုကဲသို႔ တန္ခိုးႀကီးမားေသာ သက္တမ္း ရွည္ေသာ နဂါးျဖစ္ေနရပါသနည္း ။ ၎၏အရြယ္ပမာဏကား အဘယ္မွ်ရွိပါသနည္း ။
ကာဠနဂါးမင္း၏ အတိတ္ကံႏွင့္ အရြယ္ပမာဏတို႔ကို မေတြ႔မိပါ--ပညာရွင္တို႔ကား နဂါးႏွင့္ပတ္သက္လာလွ်င္ သာရတၳသဂၤဟ ဟူေသာက်မ္းကုိ ညႊန္းေလ့ရွိၾက၏ ။ မိမိမွာ ထုိက်မ္းမရွိသည့္အတြက္ ထိုက်မ္းလာအေၾကာင္း အရာတို႔ကို မေဖာ္ျပႏိုင္ပါ ။ သံယုတၱနိကာယ္၊ ယကၡသံယုတ္လာ သုတ္ကို ဤေနရာ၌ ဆက္စပ္မႈ႔ ရွိသျဖင့္ ထုတ္ျပခ်င္ပါသည္။
အခါတစ္ပါး ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးသည္ ဘုရားရွင္အား အရွင္ဘုရား ဤေလာက၌ အခ်ဳိေသာသူတို႔သည္ ေသလြန္ေသာအခါ အဘယ္ေၾကာင့္ နဂါးအျဖစ္သို႔ ေရာက္ပါသနည္း ေမးေလွ်ာက္ေလရာ `ရဟန္းတို႔ ဤေလာက၌ အခ်ိဳေသာသူတို႔သည္ ကိုယ္ ႏႈတ္ စိတ္တို႔ျဖင့္ ေကာင္းမႈ မေကာင္းမႈ ႏွစ္ပါးစံုကို ျပဳေလရွိ၏ ။ ထိုသူသည္ `“ နဂါးတုိ႔သည္ အသက္ရွည္ၾကကုန္၏ ၊ အဆင္းလွၾကကုန္၏ ၊ ခ်မ္းသာျခင္းမ်ားကုန္၏ ဟူ၍လည္း ၾကားဖူး၏ ။ `“ငါေသလြန္ ေသာအခါ နဂါးတို႔၏ အေပါင္းအေဖာ္အျဖစ္သို႔ ေရာက္ပါမူ ေကာင္းေလစြာ့ ” ဟူ၍လည္း ထိုသူအား ေတာင္းတျခင္းျဖစ္၏၊ ရဟန္းတို႔ ဤသို႔ေတာင္းတျခင္းသည္ အခ်ိဳေသာသူမ်ား နဂါးအျဖစ္သို႔ ေရာက္ျခင္း၏ အေၾကာင္းေပတည္း ဟု ျမတ္ဗုဒၶမိန္႔ေတာ္မူ၏ ။
ထိုေၾကာင့္ သတပဒိက ပုစၦာ၀ိသဇၹနာက်မ္းတြင္ မင္းကြန္းဆရာေတာ္က `“ျပည္မႏၵာနဂရ၊ ေရႊကာလ နာဂိန္၊ ေဒ၀ါမွ် ပမာခ်ိန္၊ မဟာသိန္လြန္ၾကဴး ၊ သက္အာယု တကမၻာ၊ ႒ကထာ က်မ္းမိန္႔အထူး။ ။ ထိုသက္ေတာ္ရွည္ျမတ္တဲ့ ထိုေရနတ္သူကံကို ၊ ရႈၾကံဘြယ္ရွိဘူး---ပါယ္ဘုံမွာ သက္ရွည္ၾကဴးလို႔ ၊ ျဖစ္ထူးတဲ့ ေၾကာင္းလ်ာ။ ။ကံႏွစ္ျဖာ စံုကာျပဳသည္ဟု ၊ သဗၺညဳေဟာမိန္႔ေတာ္မူလ်က္ပါ။ ။ အကုသိုလ္ေစတနာမွာ ပါယ္ခႏၶာ သေႏၶရလို႔၊ ကုသလ သူ႔ေစတနာအဟုန္ ႀကီးႏိုင္မွ်ဂုဏ္ ။” စသည္ျဖင့္ ေျဖၾကားေတာ္မူထားသည္ကို ၂၉-ခုေျမာက္ ပုစၦာ၀ိသဇၹနာတြင္ ေလ့လာဖတ္ရႈႏိုင္ပါသည္ ။
ထိုကာဠနဂါး၏ အရြယ္ပမာဏကို မိမိလက္လွမ္းမီွသမွ် က်မ္းဂန္တို႔၌ မေတြ႔မိပါ ။ သို႔ရာတြင္ ကာဠနဂါး မင္းသည္ တန္ခိုးႀကီးေသာ နဂါးျဖစ္၍ (၁)နဂါးခ်င္း ေမထုန္မွီ၀ဲေသာအခါ (၂) စိတ္ခ်လက္ခ် အိပ္ေပ်ာ္ေသာ အခါ (၃) ပဋိသေႏၶေနစဥ္အခါ (၄) အေရေဟာင္းကို စြန္႔ေသာအခါ (၅) စုေတစိတ္က်ေသာအခါ ဟူေသာ နဂါးတတ္ကို မစြန္႔ႏိုင္ရာ အခ်ိန္အခါ ငါးမ်ိဳးမွတစ္ပါး မ်ားစြာေသာအခ်ိန္တို႔၌ လူေယာင္ဖန္ဆင္း၍သာ ေနဖို႔မ်ား၏ ။ နဂါး ခႏၶာကုိယ္ႏွင့္ သြားလာလိုရာ၌လည္း အလိုရွိသလို ငယ္ႏိုင္ႀကီးႏိုင္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေသာ ကမၼဇိဒၶိ တန္ခိုးရွိ၏ ။
( ၆ ) မည္သည့္ျမစ္ သို႔မဟုတ္ သမုဒၵရာျမစ္ သုပၸတိ႒ိတဆိပ္ကမ္း ဟု ဆိုေသာေၾကာင့္ ထိုေနရဥၹရာျမစ္၏ ေအာက္၌ ဟုရွိ၏ ဟုုယူဆရ၏ ။ အေသာကမင္းႀကီးသည္ ေျမေအာက္တစ္ယူဇနာ အာဏာစက္ပ်ံ့ႏံွ၏ ။သူ ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္လာေသာအခါ ဘုရားရွင္ကို ဖူးျမင္လို၍ ကာဠနဂါးမင္းကို ေရႊေခ်ျခင္း အဖြဲ႔ (ေရႊလက္ထိပ္) လႊတ္ကာေခၚခိုင္း၏ ။ ကာဠနဂါးမင္းေနရာသည္ ထိုမင္း၏အာဏာစက္ပ်ံ့ႏွံ႔ရာ တစ္ယူဇနာအတြင္း၌ မရွိေသာ္လည္း နယ္ေျမခ်င္းစပ္ေန ေသာေၾကာင့္ ေနရဥၹရာျမစ္ေအာက္ တစ္ယူဇနာေက်ာ္အရပ္တြင္ ယူဇနာငါးရာက်ယ္၀န္းေသာ မေဥၹရိက နဂါးဘံုတြင္ေန၏ -ဟု မွတ္သင့္၏ ။ ျမစ္ သမုဒၵရာ တို႔၌ေနေသာ ဂဂၤါ၀ေဟယ် သာမုဒၵိက နဂါးမ်ိဳးမဟုတ္ ။ ေတာ ေတာင္တို႔၌ ေနေသာ ဘူမိဂတ ပဗၺတ႒ နဂါးမ်ိဳးလည္း မဟုတ္ ။
( ၇ ) အခ်ိဳ႔စာေပမ်ားအရ ကာလနဂါးသည္ အၿမဲတမ္းအိပ္ေနသည္ဟု ယူဆရမလိုျဖစ္သည္ ဟုတ္ပါသလား ။
ေရႊခြက္သံၾကားေသာ အခိုက္ဂါထာပိုဒ္ အေထာင္တို႔ျဖင့္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ခ်ီးက်ဴးေထာမနာ ဂါထာမ်ား ရြတ္ဆိုျခင္း မာရ္နတ္သားကို ေအာင္ျမင္ေတာ္မူခါနီး အခ်ိန္ ေဗာဓိမ႑ိဳင္သို႔ လာ၍ ဂါထာတစ္ရာေက်ာ္တို႔ျဖင့္ လာေရာက္ပူေဇာ္ျခင္း အေသာကမင္းႀကီးအား ဘုရာရွင္၏ ပုံသဏၭာန္လာေရာက္ဖန္းဆင္းျပျခင္း ရာမရြာတြင္ ဌာပနာထားေသာ ျမတ္ဗုဒၶ၏စြယ္ေတာ္မ်ား ေရတိုက္စား၍ သမုဒၵရာသို႔ ေမ်ာ့ပါေရာက္ရွိသြားရာ သမုဒၵရာ ၌ေနေသာ နဂါးတို႔ လာေရာက္ အေၾကာင္းၾကားသျဖင့္ ဆယ္ယူေစကာ မိမိေနရာတြင္ ေစတီတည္၍ အႀကီးအက်ယ္ ပူေဇာ္ထားရွိျခင္း စေသာ အေၾကာင္းတို႔ကို ေထာက္ဆ၍ ကာဠနဂါး အၿမဲတမ္း အိပ္မေနပါ ။
( ၈ ) အျခားနဂါးမင္းမ်ားကဲ့သို႔ နဂါးမင္း၏ စည္းစိမ္ခံစားျခင္းမ်ား ရွိပါသေလာ။
စည္းစိမ္ရွိေသာ ကာမရူပီ နဂါး စည္းစိမ္မရွိေသာ အကာမရူပီ နဂါး ဟု နဂါးႏွစ္မ်ိဳးရွိရာတြင္ ကာဠနဂါးမင္း သည္ စည္းစိမ္ရွိေသာ နဂါးမ်ိဳးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အျခားနဂါးမင္းမ်ားကဲ့သို႔ နဂါးမင္း၏ စည္းစိမ္ကိုခံစားရပါသည္ ။
( ၉ ) ကာလနဂါးသည္ မည္သည့္ ဘုရားရွင္လက္ထက္မွစ၍ ရွိေနပါသနည္း ။ တစ္ နံပါတ္ ပုစၦာအေျဖပါအတိုင္း ကာဠနဂါးသည္ တစ္ကမၻာပတ္လံုး အသက္ရွည္သည္ နဂါးမ်ိဳးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကကုသန္ ဘုရားရွင္ ပြင့္ေတာ္ မမူခင္ ကာလကတည္းရွိ၏ ။
ဗုဒၶ၀င္တြင္ ကာလနဂါးႏွင့္ ပတ္သက္သည္ အခ်က္အလက္မ်ားပါရွိပါက အေထာက္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ျပည့္စံုစုံ သိရွိလိုပါသျဖင့္ ေျဖၾကားေပးပါရန္ အႏူးအညြတ္ ေမတၱာရပ္ခံအပ္ပါသည္--ဟူရာ၌ ဗုဒၶ၀င္တြင္ ျပည့္ျပည့္စံုစံု မပါ၀င္ပါ ။ အပါဒါန္ အ႒ကထာ ဇာတ္အ႒ကထာ ထူပ၀ံသ မဟာ၀ံသ နမကၠာရဋီကာ ၀ိနည္းဋီကာ စသည္တို႔မွ ရွာေဖႊေကာက္ႏႈတ္၍ အေျဖေပးလိုက္ပါသည္ ။
အရွင္ေကာ၀ိဒ (ေယာ)၏ ၿမတ္ပန္းရဂုံ ဘေလာဂ္႔မွ ၿပန္လည္ေဖာ္ၿပပါသည္။ ။
